Na terenie parafii w Łosince znajduje się cerkiew pw. Św. Apostoła Jakuba syna Alfeusza oraz kaplica cmentarna pw. Św. Jerzego. Proboszczem parafii jest ks. prot. Jerzy Kos. W skład parafii w Łosince wchodzą następujące miejscowości z Gminy Narew: Łosinka, Gorodzisko, Krzywiec, Koweła, Kotłówka, Kutowa, Nowiny, Przybudki, Podborowisko i Usnarszczyzna, a także: Borysówka, Golakowa Szyja, Kamień, Krynica, Olchowa Kładka, Rzepiska, Trywieża, Wasilkowo oraz Wieżanka.

Cerkiew w ŁosinceCerkiew w Łosince

Historia cerkwi w Łosince

Parafia prawosławna w Łosince powstała na mocy przywileju Izabeli Branickiej z 1778 roku, na terenie dawnej Puszczy Bielskiej podporządkowanej zamkowi w Bielsku. Izabela Branicka, obdarzona przez męża dożywotnim władaniem starostwa bielskiego, przyczyniła się do jego rozwoju nie tylko w sferze ekonomicznej, ale znane są również jej starania w zakresie fundacji nowych świątyń. Dzięki jej wsparciu powstały cerkwie w Pasynkach oraz Nowym Berezowie i podobnie stało się z nową cerkwią w Łosince. Poświęcono ją ku czci św. Apostoła Jakuba s. Alfeusza, który był niebiańskim patronem przodka hetmana Jana Klemensa Branickiego – Jakuba Branickiego. Szczęśliwie zachował się akt fundacyjny cerkwi w Łosince pochodzący z 1778 roku. Fundując cerkiew w Łosince Izabela Branicka działała w ścisłym porozumieniu z metropolitą unickim Leonem Szeptyckim, który administrował wówczas biskupstwem włodzimierskim i brzeskim. Pięć dni po podpisaniu aktu fundacyjnego, w dniu 22 listopada 1778 roku metropolita zatwierdził wolę fundatorki i erygował parafię w Łosince.

Księgi parafialneKsięgi parafialne

Cerkiew w Łosince nie była jednak zbudowana z nowego materiału. W istocie, z sąsiedniego Nowego Berezowa przewieziono siedemnastowieczną cerkiew cmentarną, która już po kilkudziesięciu latach istnienia na nowym miejscu wymagała ciągłych remontów. Pierwszy gruntowny remont przeprowadzono z pozwolenia władz pruskich w 1805 roku, kolejne w latach 1834 i 1846, zaś najpoważniejszej rekonstrukcji cerkwi dokonano w roku 1848. Były też plany budowy w Łosince świątyni murowanej, która jednak nigdy nie powstała. Przez te wszystkie lata społeczność parafialna, licząca ponad 2500 wiernych, modliła się w niewielkiej świątyni, która zdaniem proboszcza nadawała się tylko do rozbiórki, a w czasie burzy i silnych wiatrów groziła nawet zawaleniem.

Dużo lepsze czasy dla budowy nowej cerkwi w Łosince nastąpiły na początku lat osiemdziesiątych XIX wieku. 10 stycznia 1882 roku odbyło się w Łosince zebranie parafialne, gdzie w obecności proboszcza Jana Nowickiego oraz wójta gminy Grzegorza Sadowskiego postanowiono wybudować nową, drewnianą cerkiew. Dzięki staraniom i hojności parafian, zaangażowaniu komitetu budowy cerkwi oraz pracy dużego kolektywu ludzi, po kilku latach rozebrano starą cerkiew. W tym samym miejscu wzniesiono nową, drewnianą cerkiew w kształcie krzyża, na kamiennym fundamencie, z dachem pokrytym blachą o jednej kopule. Zaprojektowanie i wykonanie ikonostasu powierzono wileńskiemu szlachcicowi Izaakowi Cypkinowi, a prace nad jego powstaniem trwały ponad dwa lata. Do nowej cerkwi przeniesiono bogate wyposażenie zgromadzone przez parafię od początku jej istnienia, a trzeba przyznać, że łosińscy parafianie byli hojnymi fundatorami, czemu sprzyjała niewątpliwie charyzma księży Telakowskich. Cerkiew pw. Św. Apostoła Jakuba s. Alfeusza uroczyście poświęcono 30 sierpnia 1887 roku.

Cerkiew w Łosince

Teren parafii Łosinka dotknęły wszystkie dramaty dziejowe XIX i XX wieku, gdyż znajdowała się ona na uczęszczanym szlaku z Warszawy i Bielska w kierunku Narewki i Świsłoczy. W wieku dziewiętnastym mieszkańcy byli świadkami przemarszu oddziałów armii napoleońskiej, działań powstańców listopadowych i styczniowych, a wreszcie byli ciężko doświadczeni przez epidemię cholery. Po założeniu parafii przez kilkadziesiąt lat zmarłych grzebano przy cerkwi, a w czasach pruskich, około 1800 roku, założono istniejący do dziś cmentarz parafialny, położony około 300 metrów na południe od Łosinki. W grudniu 1861 roku architekt z Grodna zatwierdził plan budowy drewnianej cerkwi cmentarnej, którą wzniesiono w rzucie prostokątnym na kamiennym fundamencie. Cerkiew poświęcono w październiku 1863 roku. W Klirowych Viedomostiach za lata 1863-1865 figurowała ona jako cerkiew Pokrowska, zaś od roku 1866 już jako cerkiew pw. św. Jerzego. Być może był to ukłon w stronę ówczesnego wikariusza parafii ks. Jerzego Telakowskiego, który był głównym budowniczym świątyni. Pierwszy kapitalny remont cerkwi cmentarnej miał miejsce dopiero w 1975 roku.

Cerkiew cmentarna w Łosince

Pierwsza wojna światowa pociągnęła za sobą katastrofę demograficzną – bieżeństwo. Wielki exodus tego okresu w największym stopniu dotknął prawosławną ludność białoruską z terenu guberni grodzieńskiej. Według szacunków, latem 1915 roku swoje domostwa opuściło tu około miliona osób, udając się furmankami, a potem pociągami na wschód. W tym trudnym dla prawosławia okresie zostało również nadwyrężone zgromadzone przez pokolenia duchowe i materialne bogactwo cerkwi łosińskiej. Z terenu parafii Łosinka w bieżeństwo udała się większość ludności, jedynie ze wsi Gorodzisko nikt nie wyjechał, a wieś Kamień opuściła tylko jedna rodzina. Oprócz wyjazdów ludności w głąb Rosji, wywieziono część wyposażenia cerkwi. Mienie cerkiewne zostało załadowane na stacji w Hajnówce i odesłane do Kazania i Jarosławia. Spośród pięciu dzwonów wysłanych do Rosji, w roku 1923 odzyskano tylko dwa.

Stara plebaniaStara plebania

Parafianie, którzy w trakcie bieżeństwa nie wyjechali, chronili swoją cerkiew przez rozgrabieniem. Powroty parafian do Łosinki następowały w latach 1918-1921, jednak powrót okazał się bardzo trudny, wręcz niebezpieczny, gdyż na kolei panował chaos, grasowały bandy rabusiów, a podróż trwała miesiącami. Druga wojna światowa spowodowała kolejne tragedie, jednak miejscowa ludność potrafiła podnosić się z upadku. Po takich klęskach odbudowywały się wsie i zwiększała się liczba mieszkańców. W latach sześćdziesiątych XX wieku wieś była przeludniona, a młodzież zaczęła wyjeżdżać do miast, zdobywać średnie i wyższe wykształcenie. Wiele osób z poszczególnych wsi parafii Łosinka zdobyło wyższe wykształcenie zostając lekarzami, inżynierami, nauczycielami, duchownymi, a także przedstawicielami wielu innych profesji.

Chór Ramonka

W XXI wiek parafia prawosławna w Łosince weszła niezwykle dynamicznie, za sprawą wielu ważnych wydarzeń parafialnych oraz dużych inwestycji. Miejscowość zaczęła być rozpoznawana za sprawą powstałego w 1999 roku dziecięcego zespołu Lisiczki, który później już jako młodzieżowy chór Ramonka zdobywał wiele nagród na festiwalach muzyki sakralnej i świeckiej, zarówno w kraju jak też za granicą. Przez pewien czas przy parafii funkcjonował drugi dziecięcy chór Zaranoczka, zaś od kilku lat działa tutaj kolejny chór – Harmoń. Wszystkie chóry parafialne uświetniają swoim śpiewem nabożeństwa odbywające się w parafii Łosinka. Dyrygentem chórów jest obecnie Maria Paszko. Szczegółowe informacje o chórach Ramonka i Zaranoczka można znaleźć na stronach internetowych www.ramonka.narew.gmina.pl oraz www.zaranoczka.narew.gmina.pl.

Chór Harmoń

W miejscowości Krzywiec, w budynku dawnej szkoły, w lipcu 2000 roku powołany został przez Metropolitę Sawę Diecezjalny Ośrodek Kultury Prawosławnej „Światłość”. Głównym celem i zadaniem ośrodka jest szerzenie kultury prawosławia, działalność oświatowo-wychowawcza, przeciwdziałanie alkoholizmowi i narkomanii, nauczanie tolerancji dla ludzi innych wyznań i narodowości oraz przestrzeganie praw drugiego człowieka. Zadania te realizowane są w rozmaity sposób, poprzez organizowanie spotkań, obozów, zajęć z dziećmi i młodzieżą. Kierowanie ośrodkiem powierzono wikariuszowi parafii w Łosince ks. Aleksemu Kulik. Od roku 2009 w ośrodku udzielane są porady duchowe oraz z zakresu ziołolecznictwa przez ks. archimandrytę Gabriela, który jest organizatorem pierwszego w Polsce Skitu położonego w pobliskich Odrynkach.

Osrodek w Krzywcu

14 października 2006 roku miała miejsce w Łosince oficjalna wizyta zwierzchnika cerkwi Finlandii arcybiskupa Leo, który wraz z Metropolitą Warszawskim i całej Polski Sawą oraz ówczesnymi biskupami Szymonem, Mironem i Jakubem sprawowali boską liturgię w dniu święta Opieki Matki Bożej. Kolejne ważne wydarzenie parafialne miało miejsce niedługo potem, tj. 7 stycznia 2007 roku, kiedy to bożonarodzeniowej liturgii przewodniczył JE Metropolita Sawa, a nabożeństwo transmitowała Telewizja Polska.

Cerkiew cmentarna w Łosince

Dzięki staraniom obecnego proboszcza parafii ks. Jerzego Kos dokonano kapitalnego remontu zarówno cerkwi parafialnej, jak również świątyni cmentarnej. W roku 2007 dzięki dotacji z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dokonano kompleksowego remontu głównej cerkwi parafialnej, a w kolejnym roku dzięki wsparciu Urzędu Gminy Narew dokonano jej iluminacji świetlnej. Aktu małego poświęcenia świątyni dokonał biskup supraski Grzegorz w dniu święta Opieki Matki Bożej – 14 października 2008 roku. W roku 2009 odbył się kolejny duży, kapitalny remont w parafii. Tym razem odrestaurowano cerkiew cmentarną, a było to możliwe dzięki uzyskaniu dofinansowania z funduszy Unii Europejskiej, a także kolejnej dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Urzędu Marszałkowskiego w Białymstoku. Uroczysta konsekracja odremontowanej cerkwi cmentarnej w Łosince odbyła się 12 września 2010 roku w dniu św. Aleksandra Newskiego, a uroczystościom przewodniczył JE Metropolita Sawa - Czytaj więcej...

Cerkiew w Łosince

Oprócz cerkwi parafialnej pw. św. Apostoła Jakuba s. Alfeusza i cerkwi cmentarnej pw. św. Jerzego, we wsi Łosinka na prywatnej posesji znajduje się kapliczka z ikoną ukrzyżowania, którą odnowił śp. Metropolita Bazyli. Według mieszkańców była ona wystawiona w XVIII wieku w intencji wybawienia panującego wtedy morowego powietrza. Przy kapliczce święci się obecnie paschę, a wierni modlą się podczas okazjonalnych procesji.

Duchowieństwo parafii Łosinka: Benedykt Świderski (1778-1790), Symeon Telakowski (1790-1817), Michał Kowalewski (1815), Benedykt Telakowski (1817-1870), Jerzy Telakowski (1856-1872), Augustyn Kucewicz (1872-1875), Jan Nowicki (1875-1894), Jan Smoktunowicz (1889-1914), Teodor Ogijewicz (1914-1915), Mikołaj Bogdanowicz (1919-1953), Aleksander Pańko (1953-1979), Teodor Wasiluk (1970-1971), Józef Łysynkiewicz (1972), Bazyli Taranta (1976-1980), Lewkiusz Jarocewicz (1979-1994), Eugeniusz Chodakowski (1981), Jan Romańczuk (?-1990), Paisjusz Martyniuk (?-1991), Jerzy Ochrymiuk (1991-1992), Eugeniusz Kosakowski (1993-?), Alim Rusinowicz (1998-?). Obecnie proboszczem parafii prawosławnej w Łosince jest ks. prot. Jerzy Kos (od 1994r.), wikariuszem ks. Aleksy Kulik (od 2000r.), zaś psalmistą i dyrygentem chórów pochodząca z Ukrainy Maria Paszko (od 2008r.).

 

Ważne wydarzenia parafialne

 

Główne święta parafialne

  • Św. Jerzego - 6 maja
  • Św. Aleksandra Newskiego - 12 września
  • Opieki Matki Bożej - 14 października
  • Św. Apostoła Jakuba syna Alfeusza - 22 października 

 

Kancelaria parafialna

Proboszcz parafii

 ks. prot. Jerzy Kos

Wikariusz ks. Jerzy Smoktunowicz
Adres  Łosinka 17  17-210 Narew
Telefon 85 6815006

Opracowano na podstawie historii parafii
opisanej w Kalendarzu Prawosławnym 2016 

 


6 b logotypy EFRR kolor 07 08 2018

Informacja o realizacji projektu.

Parafia Prawosławna p.w. Św. Apostoła Jakuba s. Alfeusza w Łosince w dniu 31.03.2020 r. złożyła do Lokalnej Grupy Działania „Puszcza Białowieska” wniosek o dofinansowanie projektu pt.: „Wzrost potencjału turystyczno-kulturowego obszaru LGD poprzez zachowanie zabytków ruchomych Cerkwi Parafii p.w. Św. Apostoła Jakuba s. Alfeusza w Łosince”  w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020.

W dniu 21.01.2021r. pomiędzy Parafia Prawosławną w Łosince a Zarządem Województwa Podlaskiego została zawarta umowa o dofinansowanie projektu. Całkowita wartość projektu wynosi 99 976,15 PLN, a całkowite wydatki kwalifikowane Projektu wynoszą 99 636,15 PLN. IŻ RPOWP przyznała dofinansowanie w kwocie nie przekraczającej 84 670,80 PLN, co stanowi poziom dofinansowania w wysokości 84,98%.

W dniu 27.04.2021r. po przeprowadzeniu procedury konkurencyjnego wyboru wykonawcy została zawarta umowa z firmą  „Krzysztof Stawecki – MEDAXO” na realizację prac konserwatorskich zgodnie z pozwoleniami Wojewódzkiego Podlaskiego Konserwatora Zabytków. Zakres prac obejmował wykonanie prac konserwatorskich ikon - zabytków ruchomych, stanowiących trwały element architektury wewnętrznej zabytkowych cerkwi  w Łosince:

  1. Matka Boża Znak ( Nr Rej. B-213, Pkt. 5)
  2. Święty Prorok Eliasz ( Nr Rej. B-213, Pkt. 2)
  3. Zmartwychwstanie
  4. Pokłon Pasterzy
  5. Święty Jerzy
  6. Święty Antoni
  7. Ukrzyżowanie ( Nr Rej. B-213, Pkt. 3

W wyniku realizacji projektu zachowa się 7 zabytków ruchomych – ikon. Wyeksponowanie ich wewnątrz cerkwi podniesie atrakcyjność turystyczną obiektu, co wpłynie na zwiększenie ruchu turystycznego w regionie. Zwiększony ruch turystyczny, szczególnie w obszarze kulturowym spowoduje wzrost zapotrzebowania na specjalistyczne usługi przewodnickie i szereg usług okołoturystycznych (gastronomicznych, rękodzielniczych, transportowych, itp.)

W ramach przedmiotowego projektu zostanie również stworzony przejrzysty system udostępniania obiektu dla ruchu turystycznego - przed cerkwią zostanie umieszczona tablica zwierająca informację o udostępnianiu obiektu. Obiekty będą udostępniane zwiedzającym nieodpłatnie.

W dniu 24.06.2021 r. Wykonawca zakończył prace konserwatorskie i dostarczył do Cerkwi w Łosince odrestaurowane ikony. Prace konserwatorskie oraz odbiór wykonanych prac nadzorował przedstawiciel Wojewódzkiego Podlaskiego Konserwatora Zabytków. Przy odbiorze prac była też obecna komisja społeczna Parafii w Łosince.

1

3

4