Zakończyła się realizacja projektu „Platforma współpracy na rzecz zrównoważonego rozwoju regionu Puszczy Białowieskiej”

Gdy w XVIII w. ruszyła lokomotywa postępu, równocześnie zrodziła się idea zrównoważonego rozwoju, która w świecie zdominowanym przez rozpędzoną gospodarkę mówiła o konieczność kompromisu pomiędzy potrzebami rozwoju technicznego a środowiska przyrodniczego.Dziś tezy sformułowane w ramach tej idei są nadal aktualne – Starostwo Powiatowe w Hajnówce podjęło się inicjatywy stworzenia platformy dialogu i współpracy przedstawicieli stron zainteresowanych zrównoważonym rozwojem regionu, zapewniającym ochronę dziedzictwa przyrodniczego oraz ukierunkowanie ku proekologicznej gospodarce w powiecie hajnowskim.

Projekt „Platforma współpracy na rzecz zrównoważonego rozwoju rejonu Puszczy Białowieskiej” zaowocował wieloma przedsięwzięciami, angażującymi szereg różnorodnych instytucji, których przedstawiciele współdecydowali o zakresie realizacji projektu uczestnicząc w pracach Rady Programowej. Są to: Ministerstwo Środowiska, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Białymstoku, Miasto Hajnówka, Gmina Hajnówka, Gmina Narewka, Gmina Białowieża, Zamiejscowy Wydział Leśny Politechniki Białostockiej w Hajnówce, Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży, Białowieski Park Narodowy, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych, Nadleśnictwo Białowieża, Nadleśnictwo Hajnówka, Nadleśnictwo Browsk, Cech Rzemiosł Różnych w Hajnówce, PTTK Oddział im. J. J. Karpińskiego w Białowieży, Lokalna Grupa Działania „Puszcza Białowieska”, Fundacja Zielone Płuca Polski, Fundacja Ekonomistów Środowiska i Zasobów Naturalnych, Białowieskie Stowarzyszenie Agroturystyczne „Żubr”, Wyższa Szkoła Administracji Publicznej im. Stanisława Staszica w Białymstoku, Fundacja Konstruktywnej Ekologii Ecoprobono, Uniwersytet Trzeciego Wieku, Biuro Turystyki "Ryś", Lokalna Organizacja Turystyczna "Region Puszczy Białowieskiej", Liga Ochrony Przyrody.

Projekt angażował nie tylko instytucje ale również społeczność lokalną - wszyscy   mieli możliwość udziału w pracach nad wytyczeniem kierunków rozwoju regionu przy uwzględnieniu zachowania wartości przyrodniczych Puszczy Białowieskiej. Cele strategiczne rozwoju Powiatu Hajnowskiego zostały sprecyzowane w dokumencie „Strategiazrównoważonego rozwoju powiatu hajnowskiego na lata 2015-2020”, który powstawał metodą konsultacji społecznych, podczas których każdy mieszkaniec mógł przedstawić swoje stanowisko dotyczące przyszłego rozwoju regionu. Spotkania konsultacyjne nie były jedyną płaszczyzną rozmów – odbyło się 10 spotkań Platformy Dialogu i Współpracy, w trakcie których przedstawiciele samorządów, stowarzyszeń, instytucji, przedsiębiorcy oraz mieszkańcy wspólnie zastanawiali się nad kierunkiem rozwoju powiatu, dzielili się swoimi wątpliwościami oraz oczekiwaniami. Wnioski ze spotkań zostały również uwzględnione w dokumencie strategii, która będzie tematem najbliższej sesji Rady Powiatu Hajnowskiego. Efektem projektu są również dokumenty, które mają wspierać przedstawicieli władz w podejmowaniu decyzji istotnych dla rozwoju regionu, tj. „Analiza dostępności komunikacyjnej regionu Puszczy Białowieskiej”, „Analiza zapotrzebowania, potencjału i wykorzystywania surowców w regionie”, „Oferta inwestycyjna i sposoby jej promocji”, „Waloryzacja przyrodnicza i kulturowa gmin powiatu hajnowskiego”, „Strategia zarządzania i promocji turystyki regionu Puszczy Białowieskiej wraz z opracowaniem dwóch produktów turystycznych regionu”. W/w opracowania zostały przekazane gminom powiatu hajnowskiego – to solidna podstawa do planowania działań proinwestycyjnych.

W ramach projektu przeprowadzono ponadto szkolenia obejmujące tematykę: możliwości wykorzystania alternatywnych źródeł energii, planów zagospodarowania przestrzennego, przedsiębiorczości - tworzenie, promocja lokalnych produktów, prowadzenia i finansowania działalności gospodarczej (rolnicza, hodowlana, rybacka itp.) z uwzględnieniem ochrony przyrody, szkolenia skierowane do mieszkańców z zakresu podnoszenia atrakcyjności świadczonych usług turystycznych, w tym także dla rozpoczynających działalność w turystyce oraz dla kwaterodawców jako dostawców usług ekoturystycznych z zakresu promocji walorów przyrodniczych i kulturowych regionu.

Na tym nie koniec – przeprowadzono również spotkania z mieszkańcami w świetlicach wiejskich we wszystkich gminach powiatu hajnowskiego, podczas których poruszano zagadnienia związane z potrzebami i oczekiwaniami mieszkańców względem kierunków rozwoju regionu oraz wyjaśniano potrzebę dążeń do zachowania wartości przyrodniczych regionu. Dla przedstawicieli jednostek samorządowych i radnych z gmin powiatu hajnowskiego zorganizowano z kolei wizyty studyjne do Białowieskiego Parku Narodowego, podczas których uczestnicy poznali program ochrony parku, poszerzyli wiedzę na temat roli martwego drewna w ekosystemie leśnym i specyfiki rezerwatu ścisłego.

Poza działaniami strategicznymi, zainicjowano szereg działań z zakresu edukacji przyrodniczej, promocji regionu i współpracy krajowej i międzynarodowej. W okresie maj-październik 2014 oraz w maju br. odbyły się zajęcia terenowe z edukacji ekologicznej na terenie Puszczy Białowieskiej skierowane do dzieci i młodzieży szkół z terenu powiatu hajnowskiego. Udział w nich wzięło blisko 700 osób. Podczas warsztatów uczniowie pod okiem Wojciecha Antczaka z Ośrodka Edukacji Leśnej „Jagiellońskie” w Białowieży mieli okazję poznać Puszczę Białowieską – lokalne dziedzictwo i jednocześnie obiekt Światowego Dziedzictwo UNESCO. Zajęcia w terenie umożliwiły poznanie flory i fauny Puszczy Białowieskiej, funkcji i roli lasu w życiu człowieka oraz zwierząt, zagrożeń dla terenów przyrodniczych, oddziaływania człowieka na przyrodę i przyrody na człowieka. Ponadto każdej ze szkół uczestniczących w zajęciach terenowych zostały przekazane materiały dydaktyczne pomocne przy prowadzeniu lekcji przyrody – foliogramy, zeszyty i plansze edukacyjne, „tropy zwierząt”, książki, mikroskopy oraz pomoce audiowizualne. Młodzież ze szkół średnich podczas wyjazdu studyjnego do gospodarstw agroturystycznych poznała zasady prowadzenia działalności agroturystycznej oraz zalety wzajemnej współpracy między gospodarstwami.

W ramach projektu zrealizowano również szereg przedsięwzięć z zakresu promocji regionu. Do bogatej palety działań zaliczyć można m.in. dodruk materiałów promocyjnych, druk wydawnictwa książkowego dla dzieci i młodzieży „Poradnik młodego miłośnika puszczy” (publikacje dostępne na stronie powiatu – w zakładce „Publikacje starostwa”), przygotowanie spotu i filmu promującego region (do wglądu na stronie www - zakładka –Publikacje Starostwa), uruchomienie komunikatora SISMS, a także udział w eventach oraz targach turystycznych na terenie całego kraju w 2014 r. – m.in. w Poznaniu, Krakowie, Warszawie, Lublinie, Ciechanowcu. W każdym z miast oferta regionu Puszczy Białowieskiej – atrakcji turystycznych i bazy towarzyszącej cieszyła się dużym zainteresowaniem. Ponadto zorganizowano szereg imprez skierowanych do mieszkańców i turystów – Święto Miodobrania w Białowieży (31.08.2013 r.), Maraton Rodzinny w Hajnówce (14.09.2013 r.), Piknik „Rodzinne spotkania z ekologią” w Gminie Narewka (23.08.2014 r.) oraz Puchar Polski Nordic Walking w Hajnówce (06.09.2014 r. i 12.09.2015 r.).

W zakresie współpracy krajowej i międzynarodowej nawiązano współpracę z innymi obszarami cennymi przyrodniczo w Europie - w październiku 2013 r. odbyła się wizyta do Parku Narodowego „Ujście Warty”, zaś na przełomie września i października 2014r. miał miejsce wyjazd studyjny do Parku Narodowego des Cevennes we Francji. Celem wizyt studyjnych było poszerzenie wiedzy na temat zasad funkcjonowania parków narodowych i rezerwatów biosfery, wymiana doświadczeń odnośnie rozwiązywania problemów na styku człowiek - przyroda, przekazywanie dobrych, sprawdzonych praktyk oraz poznanie sposobów rozwiązywania podobnych problemów społecznych wynikających z położenia w pobliżu obszarów chronionych. 

Dwuipółletni projekt dobiegł końca – 23 września w Hotelu Białowieski*** w Białowieży odbyła się konferencja podsumowująca. Wielość inicjatyw, kilkadziesiąt spotkań, tysiące rozmów – bogactwo pomysłów, przedsięwzięć, kontaktów i doświadczeń nagromadzonych w ciągu dwóch lat nie da się podsumować w jednej prezentacji. Działania podjęte w ramach projektu pozwoliły wypracować kierunek rozwoju regionu przy zaangażowaniu społeczności lokalnej oraz przyczyniły się do wzrostu świadomości ekologicznej lokalnego społeczeństwa. Bo Puszcza Białowieska nie jest siłą spowalniającą rozwój regionu – to jeden z jego głównych atutów, którego My Mieszkańcy powinniśmy być świadomi. Więcej o projekcie na stronie www.puszczailudzie.pl.

GALERIA ZDJĘĆ

Opracowanie materiału:
Katarzyna Nikołajuk
Starostwo Powiatowe w Hajnówce